Regelgeving en Normering Het Bouwbesluit In het Bouwbesluit staan in de vorm van functionele en prestatie-eisen – de minimale bouw- en gebruiksvoorschriften met betrekking tot veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu. Het Bouwbesluit definieert ook eisen voor noodverlichting. In het Bouwbesluit staat dat de eigenaar van een gebouw verantwoordelijk is voor de veiligheid in een gebouw. De Arbo-wet Onderdeel van de Arbowet is het Arbeidsomstandighedenbesluit. Hierin zijn diverse Europese richtlijnen opgenomen die de veiligheid en de gezondheid op de werkplek centraal stellen. Ten aanzien van noodverlichting gaat het om ‘Minimum voorschriften inzake de veiligheid en gezondheid op arbeidsplaatsen’ en ‘Minimum voorschriften veiligheid en gezondheidssignalering op het werk’ (Richtlijn nr. 89/654/EEG en nr. 92/58/EEG). Volgens de Arbowet is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van medewerkers, bezoekers en leveranciers. Zo moet de werkgever zorgen dat er vluchtroutes en nooduitgangen zijn. Noodverlichting behoort tot de voorzieningen die noodzakelijk zijn om veilig gebruik van de vluchtroutes en nooduitgangen te kunnen maken Hieronder volgt een kort overzicht van de normen die (ook) betrekking hebben op noodverlichting. NEN-EN 1838: Toegepaste verlichtingstechniek - Noodverlichting In deze norm staan de lichttechnische voorschriften waaraan noodverlichting in gebouwen moet voldoen. De norm moet worden gelezen in samenhang met het meest recente Bouwbesluit en de Arbowet. Waar deze regelgeving noodverlichting verplicht, stelt NEN-EN 1838 concrete en heldere eisen aan de omstandigheden en verantwoordelijkheden bij de inrichting van een noodverlichtingsinstallatie NEN 1010: Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties Naast technische uitvoeringseisen benoemt NEN 1010 specifieke eisen...

Verplicht vervangen Het vervangen van tl-vluchtwegaanduiding is vanaf 1 juli dit jaar een verplichting waar handhavend tegen opgetreden kan worden. Deze maatregel is onderdeel van het Energieakkoord voor duurzame groei, dat in 2013 ondertekend is door ruim 40 organisaties in samenwerking met de overheid. Het Energieakkoord heeft als doelstelling het aandeel hernieuwbare energie in 2023 op 16% en een besparing van het energieverbruik met gemiddeld 1,5% per jaar. Het Energieakkoord, wat per 1 augustus 2019 is opgegaan in het klimaatakkoord, bestaat uit verschillende ‘erkende maatregelen’ die ons helpen bij het realiseren van de eerder genoemde doelen. Wat betreft vluchtwegaanduiding houdt het in dat armaturen met een tl-lichtbron vervangen moeten worden door types van led. Dit mag op een ‘natuurlijk moment’, bijvoorbeeld tijdens de jaarlijkse vervanging van de tl-buisjes. De accu in de armatuur is duurzamer. Door de lagere warmteontwikkeling van led kan er een minder milieubelastende accutechnologie toegepast worden, namelijk NiMH.  

Vluchtwegaanduiding Markeert de vluchtweg, is permanent verlicht en is te herkennen aan de groene pictogrammen. Kan ik vluchtwegaanduiding combineren met noodverlichting? Ja dat kan zeker. Over het algemeen kunnen we stellen dat het gebruik van armaturen waarbij de combinatie is gelegd van vluchtwegaanduiding met vluchtwegverlichting een efficiënte invulling geeft aan een noodverlichtingsplan. Om dit nog verder te verduidelijken vindt u hieronder een aantal situaties waarbij deze functionaliteit bijdraagt aan een slim plan en een complete oplossing. Renovatie In veel gebouwen hangen nog vluchtwegaanduidingsarmaturen voorzien van een TL-lichtbron. Deze TL-armaturen leverde vaak standaard ook vluchtwegverlichting in de verschillende ruimtes of gangen. Om deze armaturen één op één te vervangen is een led-armatuur die naast het aangeven van de vluchtweg ook vluchtwegverlichting biedt noodzakelijk. Gangen Gangen waarbij naast vluchtwegverlichting ook vluchtwegaanduiding nodig is, zijn ideaal voor een combinatiearmatuur. Zo is het mogelijk de gangen efficiënter van 1 lux te voorzien. Door de combinatie van vluchtwegaanduiding en vluchtwegverlichting in een armatuur te gebruiken zijn er minder aparte vluchtwegverlichtingsarmaturen nodig. Dit bespaart niet alleen armaturen, maar ook montage en onderhoudskosten. De entreeruimte In bijna alle gebouwen zijn er afgebakende kleine ruimtes, zoals de hal of een entreeruimte. Deze ruimtes dienen voorzien te worden van 1 lux en zullen normaal gesproken voorzien zijn van een aanduidingsarmatuur. Dit is een ideale situatie om een combinatiearmatuur toe te passen. Zo voorzie je in één keer de vluchtdeur van een aanduidingsarmatuur en de ruimte van 1 lux, zonder dat je daarvoor een apart een armatuur hoeft op te hangen. Mag ik vluchtwegaanduiding dimmen of uitzetten? Wat zegt de wetgeving? De wetgeving zegt over de zichtbaarheid van...

Ja, mits er achterstallig onderhoud is gepleegd of geen logboek aanwezig is. Als een armatuur een ATS (automatisch test systeem) heeft dan is het niet altijd nodig om een armatuur open te maken. ATS geeft namelijk aan waar er een storing bevind in een armatuur (elektronica, led, accu etc). Als je een ouder armatuur hebt waar geen ATS in zit, dan kun je de volgende zaken controleren: Vaststellen leeftijd armatuur (zie typeplaatje of informatie op printplaat) Hitteschade en lekkage Aansluitingen en bedrading Vervanginsdatum accu Registreer soort accu (NiCd, NiMh), spanning, stroomsterkte en capaciteit accu en bouwvorm (SBS, Stick)

De huidige generatie accu’s dienen een minimale levensduur van 4 jaar te hebben. Dit is gebaseerd op Europese normen en diverse tests. In een aantal gevallen gaan accu’s langer mee. Toch is het aan te raden om accu’s preventief te vervangen, na de door de fabrikant meegeleverde garantieperiode, dit biedt de meeste zekerheid. Exacte levensduur niet te bepalen Het is onmogelijk te bepalen welke levensduur accu’s exact hebben. De accucapaciteit neemt namelijk niet lineair af, maar zakt in een relatief korte periode in.  Het is niet te voorspellen wanneer de capaciteit afneemt. Bovendien hangt de levensduur af van omgevingsfactoren, zoals bijvoorbeeld de temperatuur. Er is dus veel onzekerheid over de resterende levensduur van een accu na de garantieperiode. In een omgeving met grote veiligheidsrisico’s kies je uiteraard voor de oplossing die de meeste veiligheid biedt: het preventief vervangen van accu’s. Zo voldoet de installatie zeker aan het Bouwbesluit en wordt aantoonbaar invulling gegeven aan de zorgplicht. Mocht de fabrikant van de accu’s / armaturen een afwijkend advies geven, dan is het uiteraard raadzaam deze op te volgen.

ISSO ISSO is het kennisinstituut van installerend Nederland. De kennis wordt gedeeld in vele publicaties. ISSO-79.1 beschrijft de inspectie en onderhoud van noodverlichtingsinstallaties. ISSO 79 beschrijft het ontwerpen en installeren van noodverlichtingsinstallaties en vluchtrouteaanduidingen voor gebouwen.

Noodverlichting bouwbesluit In het bouwbesluit staat dat de eigenaar van een gebouw verantwoordelijk is voor de veiligheid van de gebruikers. De minimale bouw- en gebruiksvoorschriften met betrekking tot veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieu zijn hierin opgenomen. De eisen voor noodverlichting staan in hoofdstuk 6 beschreven. Bij een noodverlichtingsinstallatie komen nogal wat regels en normen kijken. De Arbo-wet, het Bouwbesluit en de normbladen NEN-EN 1838 en NEN-EN 50172 zijn de basis voor ontwerp, aanleg en instandhouding van installaties. Controlepunten zijn de aanwezigheid, het functioneren en het onderhoud van de noodverlichting.  Doordat de overheid langzaam maar zeker terugtreedt in de rol van handhaver, komt de zorgplicht voor de veiligheid in gebouwen bij de eigenaar (Bouwbesluit) en de gebruiker (Arbowet) te liggen.Hier onder de belangrijke punten in het nood verlichting bouwbesluit: Een verblijfsruimte voor meer dan 75 personen en een besloten ruimte waardoor een vluchtroute uit die verblijfsruimte voert, hebben noodverlichting. Een onder het meetniveau gelegen functieruimte heeft noodverlichting. Een besloten ruimte heeft noodverlichting. Een wegtunnelbuis heeft noodverlichting. Noodverlichting als bedoeld in het eerste tot en met vierde lid geeft binnen 15 seconden na het uitvallen van de voorziening voor elektriciteit gedurende tenminste 60 minuten een op een vloer, een tredevlak of een hellingbaan gemeten verlichtingssterkte van ten minste 1 lux. Bouwbesluit 2012

Normen volgens de NEN De belangrijkste artikelen binnen de NEN voor noodverlichting zijn NEN-EN 1838 en NEN 1010. In de NEN gaat het niet om wetgeving, maar om normen. Normen leggen specifieke afspraken vast over producten, diensten of processen. De NEN is gebaseerd op afspraken die gemaakt zijn binnen de Europese markt. NEN-EN 1838 – Toegepaste verlichtingstechniek - Noodverlichting In de NEN-EN 1838 wordt omschreven welke eisen er aan veilige noodverlichting gesteld worden. De norm wordt altijd bekeken in samenwerking met de regels van het land. In Nederland kijken we dan naar het Bouwbesluit en het Arbeidsomstandighedenbesluit. Er wordt in deze norm specifiek ingegaan op de lichttechnische eisen, zoals de posities van noodverlichting, de lux-waarden en kleuren, de kijkafstanden en het voorkomen van verblinding. Onder noodverlichting vallen in deze norm ook vluchtwegverlichting, noodevacuatieverlichting en anti-paniekverlichting. De NEN-EN 1838 maakt duidelijk waar de volledige noodverlichtingsinstallatie precies aan moet voldoen. NEN 1010 – Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties De NEN 1010 is de overkoepelende norm die zorgt voor veiligheid van laagspanningsinstallaties. In de NEN 1010 worden de minimum veiligheidseisen beschreven waar laagspanningsinstallaties aan moeten voldoen. NEN-EN-ISO 7010 – Grafische symbolen Hierin wordt beschreven wat de wereldwijd gebruikte kleuren en symbolen zijn voor vluchtrouteaanduiding. NEN-EN 50172 – Noodverlichtingssystemen voor vluchtrouteaanduiding In de NEN-EN 50172 staan de voorschriften voor het ontwerpen van de noodverlichtingsinstallatie en het onderhouden en vastleggen van het onderhoud ervan. NEN-EN 50171 – Noodverlichtingssystemen en centrale voedingssystemen In deze norm staan de eisen voor centraal gevoede noodverlichtingssystemen beschreven NEN-EN-IEC 60598-2-22 – Bijzondere eisen en verlichtingsarmaturen voor noodverlichting Deze...

Soorten noodverlichting In de normen wordt noodverlichting in verschillende soorten onderverdeeld: Stand-by-verlichting (ook wel: vervangingsverlichting) Vervangingsverlichting is volwaardige verlichting die inschakelt bij stroomuitval en zorgt ervoor dat normale activiteiten onder zo goed als ongewijzigde omstandigheden kunnen worden voortgezet. Hierbij gelden niet in de eerste plaats veiligheidsmotieven, maar technische of economische argumenten. Noodevacuatieverlichting Noodevacuatieverlichting geldt als voorziening voor mensen die vanwege een calamiteit en daaropvolgende stroomuitval direct een locatie moeten verlaten of – voordat ze weg kunnen – eerst nog een (gevaarlijk) proces moeten afsluiten. Noodevacuatieverlichting kan worden onderverdeeld in: Vluchtrouteverlichting Vluchtrouteverlichting zorgt ervoor dat vluchtwegen en eventuele obstakels op de route goed zijn te herkennen, zodat een gebouw op een veilige manier kan worden verlaten. Armaturen voor vluchtrouteverlichting moeten na het uitvallen van de stroom binnen 15 seconden minimaal de gewenste lichtsterkte kunnen produceren. In ruimten met een verhoogd risico geldt hiervoor zelfs een tijdsbestek van 0,5 seconde. De kleurweergave-index (Ra) van een lichtbron moet minimaal 40 bedragen. Anders kunnen mensen de groene veiligheidskleuren van de vluchtroute onvoldoende goed herkennen. Vluchtrouteaanduiding Vluchtrouteaanduiding markeert de vluchtroute, is permanent verlicht en is te herkennen aan pictogrammen en kleuren waaruit blijkt hoe een gebouw of bouwwerk kan worden verlaten. De betreffende pictogrammen en kleuren worden in detail beschreven in de norm NEN-EN-ISO 7010. Als het gaat om de vluchtrouteaanduiding, dan moeten armaturen binnen 15 seconden na de stroomuitval aan vastgestelde zichtbaarheidseisen voldoen. Deze luiden als volgt: – De kleuren zijn conform ISO 3864. – De luminantie van elk deel van de veiligheidskleur bedraagt...

Noodverlichting ook wel evacuatie-verlichting, is zoals de naam al doet vermoeden, verlichting die u verlichting biedt in het geval van nood. Hieronder wordt verstaan: stroomuitval, brand of andere calamiteiten. Bij calamiteiten als deze is het van groot belang dat u zonder gevaar naar buiten kan komen. Noodverlichting is essentieel voor een veilige omgeving. Dankzij betrouwbare noodverlichting kan men risicovolle werkzaamheden veilig uitvoeren. Tevens helpt noodverlichting om hulp- en blusmiddelen te lokaliseren. Tot slot heeft dit type verlichting als doel om vluchtroutes aan te geven, zodat men veilig de nooduitgang kan bereiken in geval van gevaar. Het verlichten van vluchtwegen is alleen verplicht wanneer er een stroomstoring is. Vluchtrouteverlichting moet binnen 15 seconden branden wanneer de verlichting uitvalt. Dit staat beschreven in het Bouwbesluit. Voor een periode van 60 minuten volgens de zichtbaarheidseisen die beschreven staan in de NEN-EN 1838. Noodverlichting of anti-paniekverlichting. Dit omvat het deel van de nood-evacuatieverlichting dat voorzien is om paniek te voorkomen in ruimtes waar mensen samenkomen, zoals vluchtwegen, kantines en vergaderzalen. Voor noodverlichting van werkplekken met een verhoogd risico geldt: een minimale verlichtingssterkte van 15 lux op de vloer en minimaal 10 procent van de normale verlichtingssterkte. Welke soorten noodverlichting zijn er? Vluchtwegverlichting. Vluchtwegen moeten goed verlicht worden, zodat deze gemakkelijk kunnen worden gevolgd. Vluchtwegaanduiding. Anti-paniekverlichting. Noodverlichting bij hoog-risico werkplekken.